Rivierkreeft is een kleine maar smaakvolle delicatesse die steeds vaker op het menu verschijnt. Oorspronkelijk hoorden de soorten die we hier nu vinden niet in ons landschap thuis, maar toch wemelt het er inmiddels van in de Nederlandse sloten, meren en rivieren. In de vorige eeuw zijn ze door menselijk handelen geïntroduceerd, en dankzij hun aanpassingsvermogen en het ontbreken van natuurlijke vijanden konden ze zich razendsnel verspreiden.
In dit artikel nemen we je mee in de wereld van de rivierkreeft en ontdek je alles over de verschillende soorten, vangstmethoden, bereidingswijzen en culinaire toepassingen van deze delicatesse.
Onderwerpen in dit artikel
Rivierkreeften zijn wereldwijd al eeuwenlang een delicatesse, vooral in landen als China, Spanje en de Verenigde Staten. Ze behoren tot de kreeftachtigen en hebben veel weg van hun grotere familieleden uit de zee. In Nederland zijn rivierkreeften pas de laatste jaren echt in opkomst, zowel in de natuur als in de keuken.
In onze wateren kom je tegenwoordig vooral uitheemse rivierkreeften tegen. De Europese rivierkreeft, die hier van nature voorkwam, is bijna volledig verdwenen sinds de vorige eeuw door de zogenaamde kreeftenpest, een ziekte die werd binnengebracht door exotische soorten.
Rivierkreeften zijn zoetwaterkreeften uit de orde Decapoda, wat letterlijk ‘tienpotigen’ betekent. Ze worden vaak aangezien voor ‘kleine zeekreeften’, maar dat klopt niet helemaal: ze zijn wel nauw verwant, maar hebben een eigen, kenmerkende leefomgeving in zoet water. Een rivierkreeft is te herkennen aan een stevig pantser, twee scharen en een verlengd achterlijf. Ze variëren meestal van 5 tot 15 centimeter – ongeveer de lengte van een handpalm – en ze verschuilen zich vooral in stilstaande of traag stromende sloten, vijvers en meren
Hun dieet is veelzijdig. Ze eten waterplanten, insectenlarven, slakken, kleine visjes en aas. Deze brede voedingskeuze vergemakkelijkt hun snelle verspreiding, omdat ze zich gemakkelijk weten aan te passen aan verschillende omstandigheden.
Wereldwijd zijn er honderden soorten rivierkreeften en in Nederland zijn vooral uitheemse varianten te vinden. De meest voorkomende hier zijn:
Rode Amerikaanse rivierkreeft
Deze felrode kreeft is de meest dominante soort in Nederland. Met zijn stevige scharen en vlezige staart is hij zeer geschikt voor consumptie. Je herkent hem aan zijn felrode kleur en de rode knobbels op zijn scharen.
Gevlekte Amerikaanse rivierkreeft
Deze soort is te herkennen aan de bruine vlekken op zijn schild en de oranje uiteinden aan zijn scharen. Hij is iets kleiner dan de rode Amerikaanse rivierkreeft, maar ook prima eetbaar.
Geknobbelde Amerikaanse rivierkreeft
Deze kreeft heeft een groenbruine kleur en opvallende knobbels op zijn scharen. Hij komt vooral voor in de oostelijke provincies van Nederland.
Californische rivierkreeft
Groter dan de meeste andere soorten, met een relatief glad pantser en witte vlekjes op de scharen. Minder algemeen, maar wel geschikt voor de consumptie.
Marmerkreeft
Uniek door de voortplanting: er bestaan alleen vrouwelijke exemplaren die zich via parthenogenese (ongeslachtelijke voortplanting) razendsnel kunnen vermenigvuldigen.
Voor consumptie is de rode Amerikaanse rivierkreeft veruit het meest gewild: groot, smaakvol en met stevig vlees.
De rode Amerikaanse rivierkreeft komt oorspronkelijk uit de moerassen en rivieren van het zuiden van de Verenigde Staten en Mexico. In de jaren ‘80 werd hij in Europa geïntroduceerd voor commerciële kweek, maar ontsnapte en vond moeiteloos zijn weg in onze wateren.
De overlevingskracht van deze kreeft is indrukwekkend: hij redt zich in sterk vervuild water, kan lange tijd omgaan met weinig zuurstof en graaft zich in als er sprake is van droogte. Daardoor is hij uitgegroeid tot een van de succesvolste invasieve soorten in Nederland.
In de Verenigde Staten, vooral in Louisiana, is rivierkreeft een delicatesse. ‘Crawfish boils’ zijn er een ware traditie: grote hoeveelheden rivierkreeft worden gekookt met kruiden en vaak geserveerd met maïs en aardappelen.
Rivierkreeften vangen is niet alleen toegestaan, het wordt zelfs aangemoedigd. Deze kreeften zorgen voor veel schade aan de Nederlandse wateren, en door ze te vangen help je mee om hun impact te beperken. Toch zijn er regels:
Voor wie zelf aan de slag wil, is de avond een ideaal moment, omdat rivierkreeften ‘s nachts actiever zijn. Met een stukje visafval, hondenbrokjes of ander sterk ruikend lokaas kun je ze naar boven lokken. Let wel op: je mag gevangen rivierkreeften niet in ander water uitzetten, want dat zou de problemen alleen maar verergeren.
Door ze zelf te vangen en op te eten, pak je de plaag aan en heb je meteen een verse delicatesse in huis.
Het bereiden van rivierkreeften is minder ingewikkeld dan je misschien denkt. Of je nu verse, diepgevroren of voorgekookte kreeftjes hebt, met een paar eenvoudige stappen zet je een smakelijke maaltijd op tafel.
Diepgevroren rivierkreeften zijn vaak al gekookt en hoeven niet opnieuw langdurig verhit te worden. De beste manier om ze te bereiden:
Voorgekookte rivierkreeften kunnen direct gegeten worden, maar je kunt ze op smaak brengen door ze kort te verwarmen in kruidenboter, een bouillon of een saus:
Rivierkreeften hebben een zachte, zoetige smaak die wat wegheeft van garnalen en kreeft. Door hun fijne smaak passen ze goed in uiteenlopende gerechten:
Pasta’s en risotto’s
De zachte smaak van het kreeftenvlees combineert mooi met knoflook, citroen en peterselie. Het vlees voegt een luxueus tintje toe aan romige risotto, terwijl het in lichte pastagerechten zorgt voor een frisse en verfijnde smaak.
Salades
De zachte textuur en lichtzoete smaak maken rivierkreeft een ideale toevoeging aan salades. Combineer ze met avocado, frisse kruiden en een lichte vinaigrette voor een heerlijk zomers gerecht.
Soepen en bisques
De geur en smaak van rivierkreeft geven soepen een diepere smaak en geur. Vooral in een bisque (een Franse schaaldierensoep) komt dit perfect tot zijn recht.
Broodjes en wraps
Gecombineerd met een romige saus of een pittige mayonaise, zijn rivierkreeften een verrassend lekkere vulling voor broodjes of wraps. Perfect voor een snelle, smaakvolle lunch.
Roerbakgerechten
In de Aziatische keuken worden rivierkreeften vaak kort gebakken in een wok met knoflook, chili en gember. Dit zorgt voor een pittig en kruidig gerecht waarin de kreeft goed tot zijn recht komt.
Rivierkreeften zijn niet alleen lekker, maar ook voedzaam. Ze zijn rijk aan eiwitten en bevatten weinig vet. Per 100 gram rivierkreeft krijg je ongeveer:
Daarnaast bevat rivierkreeft verschillende vitamines en mineralen, waaronder vitamine B12, zink, koper, selenium en fosfor.
Bij Mooijer vindt u rivierkreeftproducten van hoogwaardige kwaliteit. Onze rivierkreeften worden duurzaam gevangen en zorgvuldig verwerkt, waardoor u verzekerd bent van een smaakvolle delicatesse.
Ontdek het volledige assortiment en proef de smaak van rivierkreeft.